Creativiteit, innovatie en veerkracht in tijden van corona

We hebben een roerige tijd achter de rug. Begin maart kwam het coronavirus ineens in onze levens, bij de een in directe zin en bij de ander in een indirectere zin. Maar hoe dan ook moest ieder van ons zich aan maatregelen houden en kwamen we terecht in een situatie die we van tevoren niet eens hadden kunnen bedenken.

We zitten nu in een tijd dat we langzaam weer steeds meer mogen en het ‘gewone’ leven weer meer op gang komt. De SO’s en SBO’s zijn alweer volledig open en na de vakantie mogen ook de VSO’s en het Praktijkcollege hun deuren weer volledig openen. Naast dat er de afgelopen tijd veel verdrietige, angstige en moeilijke situaties zijn of zijn geweest, hebben we ook heel veel mooie dingen gedaan.

Zo zijn er veel creatieve manieren bedacht om leerlingen ook in lastige tijden te kunnen voorzien van goed onderwijs. Omdat ‘live’ onderwijs plat kwam te liggen, zijn we in versneld tempo gaan digitaliseren. Onze collega’s Martine van Dinten (mentor havo 4 op VSO De Keyzer) en Jessica van Laarhoven (groepsleerkracht op SO De Bodde) vertellen over hoe zij de afgelopen tijd het onderwijs hebben vormgegeven.

Hoe heb je contact met je leerlingen onderhouden?

Martine: Ik heb als eerste het contact met ouders en leerlingen hersteld en er richting aan gegeven door een handleiding te maken en deze naar hen te versturen. Ik heb de manier van werken beschreven, de afspraken die we met elkaar maken en de verwachtingen die we van elkaar mogen hebben.

Jessica: Ik heb op verschillende manieren contact gehouden met mijn leerlingen. Het directe contact verliep via oudercommunicatiesysteem Parro, telefonisch en via Teams (videobellen). In mijn klas zijn de niveaus waarop leerlingen kunnen communiceren zeer divers. Ik paste het medium waarmee ik communiceerde aan op het niveau waarop een leerling kan communiceren.

Welke programma’s heb je gebruikt om online les te kunnen geven?

Martine: In het leerlingvolgsysteem Somtoday hebben mijn collega’s en ik per uur genoteerd wat er van de leerling verwacht werd: huiswerk inleveren, online instructie, een video bekijken of iets inleveren.

Jessica: Mijn leerlingen kregen iedere schooldag via Parro een opdrachtfilmpje. Iedere week kwamen alle domeinen aan bod. In de opdrachten werd altijd gevraagd naar een foto of filmpje waarop de leerlingen de opdrachten uitvoeren. Zo hielden we de betrokkenheid hoog. De filmpjes plaatsten we op onze Yurls-pagina, zodat de leerlingen de filmpjes konden terugkijken. Naast opdrachtfilmpjes maakte ik ook filmpjes om de leerlingen structuur te bieden thuis. Een voorbeeld hiervan is een filmpje dat ik heb opgenomen waarin ik de dagopening doe zoals we deze dagelijks in de klas doen. Hiernaast werd Yurls gebruikt om vrijblijvend lesmateriaal per domein aan te bieden.

Hoe heb je je instructies gegeven?

Martine: Voor het online lesgeven heb ik gebruik gemaakt van ZOOM. Via ZOOM liet ik dan onder andere presentaties zien die ik in Prowise had gemaakt. Ook heb ik gewerkt met LessonUp, via dat programma is het mogelijk dat je leerlingen interactief meedoen aan je les.

Jessica: Ik gaf individueel instructie door Teams (videobellen) en Prowise te combineren. Voor de lesaanvang maakte ik een les in Prowise. Wanneer ik met een leerling aan het videobellen was, koos ik de optie scherm delen. Mijn leerling zag dan mijn computerscherm. Op deze manier kon ik nieuwe lesstof aanbieden. Ik deed op deze manier ook regelmatig een spelletje met de leerlingen. Daarnaast hadden al mijn leerlingen een eigen account op Prowise. Op hun eigen account plaatste ik opdrachten om de instructie te verwerken. Wanneer leerlingen hun scherm deelden kon ik als het ware samen met hen een opdracht maken, doordat ik op hun beeldscherm kon meekijken. Ik kon de leerlingen direct feedback geven en ik zag meteen hoe de leerlingen deze feedback integreerden.

Hoe hield je zicht op hoe het met je leerlingen gaat?

Martine: Ik heb een logboek bijgehouden waardoor ik overzicht kon houden wie ik wanneer op welke manier had gesproken en wie ik al even niet meer had gehoord of gezien.

Jessica: Ik hield zicht op hoe het met de leerlingen gaat door minimaal een keer per week contact met de leerlingen en met de ouders te hebben.

Hoe kijk je nu terug op de afgelopen tijd?

Martine: Er is veel van onze flexibiliteit gevraagd zowel in werk als in privé en dat geldt voor onze leerlingen natuurlijk ook. Het is bizar om mee te maken, dat iets wat zo vanzelfsprekend is, het samen zijn, ineens niet meer mocht en zelfs gevaarlijk kon zijn. Ik ben onder de indruk van de veerkracht van mijn collega’s en leerlingen, in het schakelen in een tijd die zo snel verandert.

Jessica: Het was een bewogen tijd waarin je merkt hoe groot en belangrijk de rol van school in het leven van kinderen is. Het was fijn om te zien hoe snel de meeste leerlingen zich aanpasten aan het nieuwe ’normaal’ wat betreft het online lesgeven.

Welk effect heeft deze situatie op de leerlingen (gehad) en hoe ga je daarmee om?

Martine: In mijn klas waren er twee typen leerlingen tijdens corona; zij die ‘gewoon’ digitaal de lessen volgden, alsof het nooit anders geweest is en zij die genoten van een corona-vakantie. De samenwerking met ouders werd hierin cruciaal; problemen in de thuissituatie kwamen soms nog meer naar de oppervlakte. Als een leerling normaliter al weinig van ouders aannam, dan is de kans gering dat hij wel gaat luisteren, als ouders het onderwijs moeten sturen. In die gevallen heb ik samen met de ouders en in samenspraak met de Commissie van Begeleiding gekeken naar wat het beste is voor de leerling. Hierbij kun je denken aan het laten vallen van een aantal vakken om de druk te verlagen of een uitstroom richting mbo.

Jessica: De eerste weken was het vooral even wennen om weer in het schoolritme mee te draaien. Het thuisonderwijs voelt voor mij alweer als iets wat achter ons ligt.

Hoe bevalt het om de leerlingen weer van ‘live’ onderwijs te kunnen voorzien?

Martine: Je onderschat hoeveel er non-verbaal gebeurt in de klas. Ineens ‘voelde’ en zag ik weer hoe het met de leerlingen ging. De afstand van het digitaal lesgeven, maakte echt dat de begeleiding op sociaal-emotioneel vlak achter raakte en de nadruk op de didactiek kwam te liggen. Ik ben ontzettend blij met het nieuws dat we na de zomervakantie weer ‘gewoon’ mogen starten.

Jessica: Ik ben blij dat we hebben kunnen afstemmen op de behoeftes die er vanuit ouder en leerlingen waren, maar na een aantal maanden thuisonderwijs is het weer heel fijn om de leerlingen live in de klas te hebben.