Astrid geeft les aan leerlingen van zeven tot twaalf jaar. Ze zitten in een intensieve structuurklas op SO De Bodde. Niet alleen hun leeftijden variëren sterk, ook hun persoonlijkheden lopen flink uiteen. “Sommige kinderen zijn heel rechtlijnig. Andere wiebelen veel en vinden álles grappig. En weer andere kinderen kunnen erg boos worden wanneer er iets gebeurt wat zij niet willen.”

“Precies daarom is die structuur zo belangrijk”, vertelt Astrid, een ervaren leerkracht in het gespecialiseerd onderwijs. “Het moet voorspelbaar zijn: eerst fruit eten en daarna buiten spelen. ‘Juffrouw Astrid is streng’, zeggen de leerlingen. Als iets vandaag niet mag, dan mag het morgen ook niet. En hoewel streng misschien niet leuk klinkt: het geeft ze precies de houvast die ze nodig hebben.”

Op zoek naar tostiham

Tóch is er ook ruimte om van de regels af te wijken. “Door ziekte waren er laatst maar vijf leerlingen. Daarom besloot ik: we gaan op tosti-avontuur. Alleen al een boodschappenlijstje maken en bij de supermarkt aankomen is voor hen een hele opgave. En dan moeten ze nog kiezen tussen tien soorten ham en wachten in de rij. Maar ik weet: hier leren ze zo ontzettend veel van. En toen we samen tosti’s zaten te eten dacht ik: dat hebben we toch maar mooi gedaan.”
Astrid koos bewust voor het speciaal onderwijs. “Deze leerlingen hebben intensieve begeleiding nodig. Dat is pittig en het vraagt veel van je als leerkracht”, vertelt ze. “Maar het geeft heel veel betekenis. Soms zie ik aan een gezichtje dat er iets speelt. Dan ga ik bij het kind zitten. We tekenen wat – van die simpele poppetjes met gezichten. Kleurtjes erbij: groen is fijn, oranje niet. Dan komt het verhaal wel.”

Meer pedagogisch dan didactisch

“Natuurlijk hebben we ook een rooster. Maar je moet kunnen switchen. Een loeiend brandalarm? Dan kunnen we daarna echt niet gewoon gaan rekenen. Dan zorg je eerst voor rust. Een andere keer hebben ze juist uitleg hierover nodig. Je moet flexibel zijn. En dat begint met luisteren, kijken en aanvoelen wat ze nodig hebben.”
“Ze zijn de hele dag aan het leren. Alleen niet lesje na lesje”, concludeert Astrid. “Ze leren zichzelf aankleden bij gym. Maar ook een ruzie voorzichtig uitpraten. Je bent veel meer pedagogisch dan didactisch bezig. En dat voelt minder gejaagd. Het is allemaal wat zachter.” Astrid heeft een groot hart voor haar leerlingen die ze omschrijft als puur. “Ze zeggen wat ze denken, zoals: ‘Juf, ben je naar de kapper geweest? Ik vind het niet mooi.’ Dat is toch hilarisch?”

Astrid geeft méér dan les

Ze biedt duidelijkheid en houvast, elke dag opnieuw. “Wat ik zo fijn vind aan De Bodde? Het team. We regelen het samen, dit is onze school. Je krijgt de ruimte om te doen wat werkt voor jouw klas, zolang je het kunt onderbouwen. En dat werkt – voor mij én voor de leerlingen. Mijn duidelijkheid geeft ze houvast. Daardoor zie ik ze groeien.”

Judith loopt met haar keyboard onder de arm door de gangen van SBO Zonnesteen. Ze glimlacht naar een leerling. Ze weet als geen ander: je blij voelen is niet vanzelfsprekend. Jarenlang worstelde ze met depressies. In haar eigen jeugd stelde niemand haar die belangrijke vragen. Hoe voel je je? Hoe gaat het met je? Dat werd haar drijfveer. “Ik wil kinderen helpen zich al jong te uiten. Met woorden én muziek.” Zo geeft Judith méér dan les.

Van huppelende kleuters tot prepubers in groep acht, als vakleerkracht muziek ziet Judith alle leerlingen wekelijks voorbijkomen. Daarnaast geeft ze aan de groepen zeven en acht Saarisnietgek-lessen, waarin kinderen op een laagdrempelige manier leren praten over mentale gezondheid, emo ties en veerkracht. Zo leren ze omgaan met gevoelens als verdriet, stress of boosheid.

“Veel jongeren lopen psychisch vast, meestal rond hun veertiende, vijftiende jaar”, vertelt Judith. “Dat wil ik graag voorkómen door al eerder over gevoelens en veerkracht te praten. Want als je dat al jong leert, sta je sterker in je schoenen wanneer het leven ingewikkelder wordt. Dan kun je ook boos zijn zónder iets stuk te maken óf jezelf of anderen pijn te doen.”

Je hoeft niet alles op te lossen

In de Saarisnietgek-lessen daagt Judith haar leerlingen daarom uit hun gevoel te delen. Verhalen van leeftijdsgenoten zorgen voor herkenning en opluchting. Soms komt er een traantje. Soms steekt een kind voorzichtig een vinger op. Anderen friemelen aan hun veters of kijken naar hun handen.

Judith herinnert zich een meisje dat zich eenzaam voelde. “Mijn mama is vaak druk met mijn gehandicapte broertje. Ze heeft daardoor minder tijd voor mij”, vertelde ze. Judith knikte en gaf haar ruimte om verder te praten. “Dan snap ik dat jij je soms alleen voelt”, zei ze daarna zacht. Het meisje knikte en veegde met haar mouw langs haar wang. Ze voelde zich gehoord. “Je hoeft niet alles op te lossen”, verklaart Judith, “maar het is zó belangrijk dat zij het kan delen.”

C’est la vie

Soms lopen haar twee rollen in elkaar over. Zoals toen ze het nummer C’est la vie van Claude liet horen “We bespraken wat deze uitdrukking betekent en wat bij het leven hoort, ook als het moeilijk is. In het lied vertelt Claude hoe zijn moeder hem leerde omgaan met tegenslagen: het leven is soms zwaar, maar je moet toch door. Kinderen deelden verhalen over scheiding, verlies en zorgen thuis.”

“De combinatie van muziek en emotionele gesprekken geeft kinderen de ruimte én de taal die ze nodig hebben”, besluit Judith. “Hier kan ik écht het verschil maken, want onze leerlingen hebben vaak al veel meegemaakt.”

Zijn wie je bent

Judith geeft al bijna vijfentwintig jaar les bij Biezonderwijs en dat is geen toeval. “Bij SBO Zonnesteen voel ik me onderdeel van een fijn team dat onderling ook steeds meer deelt. Hier kan ik zijn wie ik ben. Dat gevoel wil ik onze leerlingen ook graag geven.”

Op de deur van Westerwel hangt een briefje: ‘Let op, deur goed vasthouden i.v.m. de wind’. Een vergelijking is snel gemaakt, want tegenwind, dát hebben de kinderen hier vaak al genoeg gehad. Door stormen gevormd, komen ze hier binnen. Belinda (37) weet dat. Ze werkt al vijftien jaar in het speciaal basisonderwijs en sinds vijf jaar hier op SBO Westerwel in Tilburg. 

Met haar zachte stem en vriendelijke uitstraling is Belinda een veilige haven voor haar leerlingen. Maar ze is ook duidelijk, vertelt ze. “We werken met positieve gedragsverwachtingen. Ik zeg bijvoorbeeld: ‘Ik ga nu iets uitleggen en ik verwacht dat je luistert en meedenkt’. Die duidelijkheid is belangrijk.” Maar Belinda kijkt en luistert zélf ook goed naar haar leerlingen en geeft zo meer dan les. “Achter hun gedrag zit altijd een reden. Als je die ziet, kom je samen verder.”  

Wil je even binnenkomen?

Belinda gelooft in de aanpak van Westerwel waarbij de waarden veilig, verantwoordelijk en aardig zijn centraal staan. Met geduld en vertrouwen werkt ze samen met leerlingen en collega’s, maar zéker ook met ouders. Ze legt het uit met een voorbeeld. “Er kwam hier een nieuwe leerling binnen met zijn capuchon op, haren voor de ogen. Hij kon geen contact maken. In zo’n situatie forceer ik niets, maar blijf ik open, geduldig en beschikbaar.” 

Voor zijn moeder was het net zo spannend. “Ze stond trillend in de deurpost”, herinnert Belinda zich. “Ik vroeg haar: wil je binnenkomen? Even naast je kind zitten en rondkijken?” Dat wilde ze graag. Voor Belinda zijn ouders heel belangrijk. Daarom stuurde ze later die dag een bericht: “Hij vindt het spannend, maar hij heeft zijn vinger nú al opgestoken en kijkt al op.” Belinda bijt even op haar onderlip en vervolgt met zachte stem: “Hij had gewoon nog nooit ervaren dat een juf hem wilde helpen.” Precies dat wil Belinda haar leerlingen meegeven: vertrouwen. In zichzelf én in anderen.  

‘Ik heb mijn kind terug’

Later ging de jongen rekenen. “Hij telde plafondplaten, voor hem een manier om zich af te sluiten, omdat het rekenen niet lukte. Tot we ontdekten dat hij erbij wel kende, maar eraf niet.” Heel langzaam groeide zijn zelfvertrouwen en fleurde hij op. “Hij staat nu rechtop, maakt contact en speelt met klasgenoten.” Zijn moeder zegt: “Ik heb mijn kind terug.”  

Wind mee

Geweldig werk? Ja! Maar gemakkelijk is het niet altijd, besluit Belinda eerlijk: “Dit werk vraagt veel van je. Je moet goed voor jezelf en je collega’s zorgen, om er écht te kunnen zijn voor de leerlingen.” Westerwel is voor haar de plek waar dat gebeurt. “We helpen elkaar iedere dag.” Samen creëren ze een fijne plek waar leerlingen eindelijk de wind in de rug hebben. En na jaren van tegenwind is dat méér dan welkom.

Nienke kent Parcours op haar duimpje. Ze werkt drie dagen per week als docent op deze school voor voortgezet speciaal onderwijs in Tilburg. Daarnaast runt ze haar eigen tattooshop, waar ze de rust vindt die óók bij haar past. “Mijn tattooshop is mijn zenwerk, lesgeven mijn chaoswerk”, lacht ze. Bij het lesgeven is het schakelen en vernieuwen, geen dag is hetzelfde. Het tattoowerk geeft juist rust en structuur. Een mooi evenwicht.

Drie jaar geleden kreeg Nienke de opdracht om het vak Dienstverlening & Producten nieuw leven in te blazen en de motivatie van leerlingen te verhogen. “Het vak is breed en praktijkgericht, met een mix van techniek, zorg, horeca, media en ondernemen. Daarom ben ik gaan werken met projecten, zoals het runnen van een foodtruck of het organiseren van een spelletjesfestival, om het vak actiever en leuker te maken.”

Kleurrijk

Op haar linkerarm prijkt een opvallende tatoeage van een Nieuw-Zeelandse skyline. “Deze? Die trok ik over van een foto. Die berg vond ik zó mooi.” Kijken, geïnspireerd raken en dóén. Het is Nienke ten voeten uit. Haar haarkleur is nu nog roze, maar volgende week misschien weer blauw. En als ze een idee heeft, dan gaat ze ermee aan de slag. Op school gaat dat niet anders. Ze maakt met leerlingen een escaperoom of ontwerpt een 3D-vakantiehuis met VR-brillen.

Doordat Nienke zelf kleurrijk durft te zijn, geeft ze ook haar leerlingen de ruimte. “Dat gaat vanzelf”, vertelt ze. “Door er gewoon te zijn.” Op Paarse Vrijdag, een dag die draait om solidariteit, benadrukt ze dat. “Voor mij gaat het niet alleen om diversiteit in gender of seksualiteit, maar ook om neurodiversiteit. Autisme of ADHD is óók heel normaal. Al geef ik maar één leerling het gevoel: jij mag er ook zijn, dan is dat al geweldig.”

Ze kunnen het wél

Ze gelooft in haar leerlingen. “Heel vaak hoor je: ‘Nee, dat kunnen ze niet’. Maar hier doen we het gewoon. En dan zie je dat ze het wél kunnen. Dat zag ik ook bij een verlegen meisje, dat altijd wat negatief en teruggetrokken was. Tijdens het project bloeide ze helemaal op. Ze serveerde mocktails, een dienblad in één hand, de andere hand elegant op haar heup. ‘Jullie een drankje?’ vroeg ze zelfverzekerd. Haar hele houding was anders. Toen haar groepje ook nog de prijs won, kon ze het nauwelijks geloven. Ze keek me aan, stomverbaasd. ‘Echt? Hebben wij gewonnen?’”

Meer dan les

Op deze kleine school, met ongeveer 180 leerlingen, heerst een hechte sfeer. “De vrijheid die ik van Biezonderwijs krijg, past bij mijn aanpak. Innoveren is hier geen extra taak, het is hóé we lesgeven. Het is een manier om leerlingen aan te spreken, die je anders misschien niet bereikt. Zo geef ik meer dan les: ik geef leerlingen de ruimte om zichzelf te zijn.”

“Elke dag is anders”

Na 13 jaar ervaring in het JENA-planonderwijs en een periode in het bedrijfsleven voelde Frank dat het tijd was voor een nieuwe stap. Zijn hart lag bij de leerlingen die nét dat beetje extra nodig hebben bij het leren en opgroeien. Leerlingen voor wie hij écht een verschil kon maken. Inmiddels doet hij dat alweer vijf jaar bij Biezonderwijs op SBO Noorderlicht.

Gezien worden, dat is de basis

“Onze leerlingen hebben vaak al veel meegemaakt. Ze voelen zich niet altijd begrepen. Door ze te laten merken dat ik ze écht zie en ruimte geef, probeer ik dat te doorbreken. Eén leerling kon zich moeilijk uiten. Samen bedachten we een gedachteschriftje waarin hij alles kon opschrijven of tekenen. Het is prachtig om te zien hoe zijn tekeningen veranderen van boos naar blij. Dat zijn de momenten waarop ik denk: hier doe ik het voor.” 

Een veilige klas begint bij een luisterend oor

“Ik start elke dag met een check-in. De kinderen hangen hun naamkaartje bij een emotiekaart, zodat ik meteen zie hoe ze zich voelen. Boos? Verdrietig? We bespreken het samen in de kring of één-op-één. Niemand wordt uitgelachen. Iedereen hoort erbij. Als klas maken we afspraken en lossen we problemen op. Een leerling die niet stil kan zitten, mag bijvoorbeeld staand werken of krijgt een extra taakje. Door écht te kijken naar wat elk kind nodig heeft, groeit niet alleen de leerling maar ook de groep. Het mooiste is om te zien hoe de sfeer verandert: van chaos naar rust, van afstand naar vertrouwen.” 

Hier doe je het nooit alleen

“Bij Biezonderwijs sta je er nooit alleen voor. Collega’s staan altijd klaar om mee te denken of je verder te helpen bij complexe situaties. Dat maakt een wereld van verschil. Ik krijg hier de ruimte om mijn creativiteit te gebruiken en mezelf te blijven ontwikkelen. Door mee te werken aan vernieuwende onderwijsprojecten blijft mijn werk afwisselend. Cursussen en trainingen geven me nieuwe inzichten, die ik meteen in de praktijk kan brengen. Die groei zie ik niet alleen bij mezelf, maar ook bij mijn leerlingen. Als een leerling aan het einde van de dag oprecht “tot morgen” zegt, weet ik: dit werk maakt impact en schept vertrouwen voor de leerling in de dag van morgen.”

“Zo geef ik meer dan les”

Wil jij ook meer geven dan les?

Past werken bij Biezonderwijs ook bij jou? Bekijk de vacatures op onze website. Staat jouw droombaan er nog niet tussen? Meld je dan aan voor onze vacature-alert.

Wat begon als een sprong in het diepe, groeide uit tot een loopbaan waarin Annika zich na 25 jaar nog steeds volledig op haar plek voelt. De belangrijkste reden? Ze maakt iedere dag het verschil in het leven van haar leerlingen. Annika had zichzelf een jaar gegeven om te ontdekken of gespecialiseerd onderwijs bij haar paste. Dat eerste jaar was allesbehalve eenvoudig. Leerlingen kunnen explosief reageren of zijn lastig te benaderen, maar al snel zag Annika dat ze juist hier iets kon betekenen.

Vertrouwen bouw je stap voor stap

“Het gaat hier om meer dan lesgeven. De band die je met je leerlingen opbouwt is heel belangrijk. Veel van hen hebben vaker gehoord wat ze niet kunnen dan wat ze wél kunnen. Dat patroon doorbreken we hier. Dat vraagt geduld, want het vertrouwen van een leerling win je niet zomaar. Maar als het lukt, is het magisch. Een van mijn oud-leerlingen gaf me ooit een Mickey Mouse-sleutelhanger als verrassing. Jaren later stond hij als volwassene opeens voor de deur. Hij vertelde mijn zoons hoe belangrijk ik voor hem was geweest – iets wat hen zichtbaar raakte en mij opnieuw deed beseffen hoe bijzonder mijn werk is. Wat soms als vanzelfsprekend voelt, kan echt een verschil maken. Het mooiste? Die sleutelhanger gebruik ik nog steeds. Een kleine, maar waardevolle herinnering hieraan.”

Van ‘ik kan het niet’ naar trots

“Ik zoek altijd naar manieren om leerlingen te laten groeien op hun eigen manier. Zo had ik een leerling met dyslexie die met lezen worstelde. In plaats van een boekverslag liet ik hem een boekendoos maken. Een schoenendoos gevuld met tekeningen en objecten die het verhaal uitbeeldden. Zijn Griezelbus-doos was zo prachtig dat Paul van Loon, auteur van de Griezelbus, het op Facebook deelde. Die glinstering van trots in de ogen van die leerling – dat is voor mij meer dan lesgeven.

Samen staan we sterk

“Vanaf dag één voelt Biezonderwijs als een warm bad: een plek waar je er nooit alleen voor staat en altijd op steun kunt rekenen. En dat is ook nodig, want in dit werk kom je genoeg lastige situaties tegen. Het werk vraagt veel van je – geduld, creativiteit en sociale vaardigheden, maar samen bundelen we onze kracht. De groei van een leerling zien, maakt alle uitdagingen de moeite waard. Na 25 jaar weet ik één ding zeker: ik kan me niet voorstellen ergens anders te werken.”

“Hier maak ik verschil”

Wil jij ook meer geven dan les?

Past werken bij Biezonderwijs ook bij jou? Bekijk de vacatures op onze website. Staat jouw droombaan er nog niet tussen? Meld je dan aan voor onze vacature-alert.

In de gangen van Praktijkcollege Tilburg klinkt gezellig rumoer. Bestek klettert in restaurant Welkom, pannen pruttelen in de keuken, en verderop ontsnappen houtsnippers vanonder een boormachine. De school bruist. Maar op de eerste verdieping, in een lokaal met grote ramen, heerst rust. Hier geeft Lisanne les. Of beter gezegd: ze geeft hier méér dan les. 

Krap tien jaar geleden was Lisanne (30) nog kapster. Maar steeds vaker droomde ze over lesgeven. “Tijdens mijn kappersopleiding gaf ik weleens les aan eerstejaarsstudenten. Dat gaf me zoveel energie dat het me niet meer losliet.” Ze schreef zich in bij de lerarenopleiding en ging aan de slag in het praktijkonderwijs. “En toen ik hier stage liep, voelde het zó goed dat ik niet meer weg wilde.” Gaandeweg kwam ze erachter: voor deze job ben ik echt geknipt. 

Doeners met een basis

Dat enthousiasme brengt Lisanne nu elke dag mee naar Praktijkcollege Tilburg, een school waar leerlingen leren door te doen. Maar ze hebben ook een theoretische basis nodig: Nederlands, Engels en rekenen bijvoorbeeld. Die basis, daar zorgt Lisanne voor. Maar wél pas op het juiste moment. “Elke dag starten we met de vraag: hoe voel je je?” Want ze weet: sommige leerlingen hebben al veel meegemaakt vóór de les begint. “Eerst zorgen we voor rust: een voorwaarde om tot leren te komen.” 

Gevoel benoemen

Zodra de leerlingen binnenkomen, benoemen ze daarom hun gevoel met emoticons – zoals een smiley. “Dan zeggen ze bijvoorbeeld: ‘Ik voel me geïrriteerd, omdat er net iets gebeurde op de gang.’ Daar praten we dan over.” Door gevoel te benoemen, kan de onrust verdwijnen. In haar rol als mentor leert ze de eerstejaars goed kennen. “Ze komen net van de basisschool: alles is nieuw en superspannend voor ze. Maar binnen een jaar groeien ze uit tot pubers en krijgen ze een speciaal plekje in mijn hart.”

Een voorzichtig zwaaitje

Lisanne ziet haar leerlingen écht. Soms ook buiten de lessen. Zoals die zaterdagochtend bij de voetbalwedstrijd van een leerling. “Hij zat in een moeilijke fase, en ik wist: hij voetbalt vandaag in Drunen, bij mij in de buurt. Dus ik ging kijken.” Voorzichtig zwaaide hij, alsof hij niet wist wat hij ermee aan moest. Maar maandag bleek: hij vond het wél leuk. Hij voelde zich gezien. 

Samen starten

Zelf voelt Lisanne zich ook gezien op Praktijkcollege Tilburg. Elke ochtend start met een teammoment in de lerarenkamer – soms serieus, soms met humor. “Deze momenten met collega’s maken het werk extra leuk”, vertelt ze. In de vijf jaar dat ze hier werkt, heeft ze geleerd haar leerlingen te zien, te horen én de nodige rust te geven. En na schooltijd? Dan vindt ze zelf die rust thuis, bij haar vriend en twee katten. 

“Rust is de basis”